Mirëmëngjes të gjithëve.
Dua të them sot në ditën e parë të shkollës, se jo të gjithë mund të bëhemi mësues, por të gjithë kemi qenë nxënës. Pra, si ish-nxënëse, më lejoni të falënderoj të gjithë mësuesit, ndërsa nisin ditën e parë të shkollës. Një nga studentët që foli më parë, filloi të citonte Nelson Mandelën.
Më pëlqen ky citim, se arsimi është arma më e fuqishme që mund të përdorni për të ndryshuar botën. Pra, Shqipëria është në një pikë kritike, 31 vjet nga fundi i komunizmit. Është një botë që është ndryshe. Është një Shqipëri që është ndryshe. Studentë të ndryshëm, një e ardhme që duhet të jetë ndryshe. 31 vjet më parë, askush nuk mund ta imagjinonte këtë.
Sot Shqipëria është anëtare e NATO-s. Ju uleni me Shtetet e Bashkuara, Britaninë, Rusinë, Francën, Kinën në Këshillin e Sigurimit të OKB-së dhe diskutoni mbi çështjet më të rëndësishme në botë. Dhe vetëm një muaj më parë, ju hapët zyrtarisht negociatat për t’u anëtarësuar në Bashkimin Europian dhe për të zënë vendin tuaj të merituar si një anëtar i plotë të familjes evropiane.
Shtetet e Bashkuara i mbështesin fuqimisht të gjitha këto dhe politikat arsimore do të jenë çelësi që përcakton sa shpejt do të ecni përpara dhe sa larg do të shkoni. Mbështetja jonë ndaj jush është e rëndësishme edhe për vetë ne, sepse politika jonë është që ne duam t’ju shohim plotësisht të integruar në Europë dhe mbështetja jonë për politikën tuaj arsimore është po aq e rëndësishme për ne sa mbështetja jonë për reformën në drejtësi dhe për luftën kundër korrupsionit.
Në fakt, nuk ka mënyrë më të mirë për t’u siguruar që reforma të jetë e qëndrueshme dhe qëzhvillimi të vijë, duke u siguruar që të ngrihet brezi më i arsimuar dhe më i aftë i mundshëm. Në 31 vitet e fundit, që kur rivendosëm marrëdhëniet tona, shqiptarët dhe amerikanët kanë marrë pjesë në shkëmbime përmes disa programeve Fulbright. Studiuesit dhe specialistët e Fulbright-it në SHBA japin mësim dhe kryejnë kërkime këtu në Shqipëri së bashku me kolegët shqiptarë, dhe kontribuojnë në çështje të rëndësishme të politikave arsimore të qeverisë shqiptare.
Më e rëndësishmja nga të gjitha, ata vijnë këtu dhe shohin se Shqipëria ka një të ardhme të mrekullueshme dhe se studentët këtu kanë një potencial të jashtëzakonshëm. Ne jemi krenarë që kemi qenë mbështetës të përpjekjeve tuaja për të për të zbatuar procesin e Bolonjës, për të përmirësuar administrimin e universiteteve, për të siguruar akreditimin e universiteteve dhe shumë më tepër se kaq. Këto hapa përpara kanë vërtet rëndësi për sistemin arsimor të Shqipërisë, për të ardhmen tuaj dhe për mënyrën se si lidheni me pjesën tjetër të Evropës dhe me pjesën tjetër të botës.
Mendoj se do të shihni edhe më shumë akademikë dhe specialistë amerikanë që do të vizitojnë këtë vit. Ata do të vendosen në universitetet shqiptare në Tiranë, Gjirokastër dhe Durrës dhe shpresoj se do të lidhen me shqiptarët anembanë këtij vendi të mrekullueshëm për t’i ndihmuar në arritjen e objektivave duke përfshirë ndërkombëtarizimin e universiteteve, drejtimin e shkollave dhe trajnimin e mësuesve të gjuhës angleze. Është frymëzuese për mua të shoh se si këto shkëmbime kanë krijuar fusha të reja studimi.
Për shembull, Universiteti Bujqësor ka krijuar një program për arkitekturën e peizazhit bazuar në përvojën e një prej profesorëve të tyre përmes programit Fulbright. Dhe në fakt, ne kemi një histori të gjatë partneriteti me Universitetin Bujqësor. Dhjetë vjet më parë, USAID lidhi profesorë universitarë të bujqësisë me homologët në Universitetin e Hawai–t për të bashkëpunuar dhe për t’u zhvilluar profesionalisht. Ne e vazhdojmë këtë traditë edhe sot.
Dhe vitin e kaluar, USAID bashkoi profesorët e universitetit bujqësor me homologët në Universitetin Shtetëror të Miçiganit. Kjo është një nga rezultatet më pozitive të vendimit tuaj për të pranuar përkohësisht afganët që po largoheshin prej talebanëve. Jam e bindur se Memorandumi i Mirëkuptimit për programin Fulbright që vendet tona nënshkruan në Nju Jork në 2019-ën do të ndihmojë në krijimin e më shumë mundësive për profesionistë të talentuar.
Dhe ajo që është e mrekullueshme është se kjo nuk është thjesht një dhuratë nga Shtetet e Bashkuara. Kjo është një sipërmarrje e përbashkët mes Shteteve të Bashkuara dhe qeverisë shqiptare. Dhe ne shpresojmë që kjo do të ndihmojë studentët e diplomuar në Shtetet e Bashkuara në këto fusha, me rëndësi për zhvillimin e Shqipërisë të vijnë edhe këtu.
Kemi një lidhje tjetër të veçantë.
Duke filluar nga viti 1992 – 30 vjet më parë – Shqipëria ka pritur vullnetarë të Korpusit të Paqes, qindra të rinj kryesisht, por edhe disa amerikanë më me përvojë kanë shërbyer në të gjithë vendin. Ata kanë ndërtuar marrëdhënie personale dhe shpesh kthehen për të qëndruar shumë vite gjatë jetës së tyre, për ta quajtur Shqipërinë shtëpinë e tyre të dytë, për të vazhduar ato miqësi dhe për të thelluar lidhjet që amerikanët kanë me Shqipërinë. Shumë prej tyre e kanë mësuar gjuhën shqipe, diçka që e di se nuk do ta bëj dot kurrë, sepse është e pamundur!
Por shumë amerikanë vijnë këtu si vullnetarë të Korpusit të Paqes dhe vendosin se kjo është një shtëpi për ta. Ndaj e themi me shumë kënaqësi se pas një periudhe largimi nga Shqipëria për shkak të pandemisë COVID-19, ata do të kthehen. Patëm një njoftim vetëm pak ditë më parë nga drejtoresha e Korpusit të Paqes dhe ministrja e Arsimit Kushi, se ata do të kthehen shumë, shumë shpejt.
Ajo që është edhe më e mirë është se këta vullnetarë do të fokusohen në programet e gjuhës angleze për fëmijët shqiptarë në të gjithë vendin. Ata gjithashtu do të fokusohen në zhvillimin organizativ dhe shëndetin e të rinjve. Të gjithëve na ka munguar të kemi Korpusin e Paqes këtu në Shqipëri dhe vlerësoj mbështetjen e qeverisë shqiptare dhe mbi të gjitha mbështetjen e komuniteteve lokale për t’u mundësuar të gjithë këtyre të rinjve vullnetarë të kthehen. Të gjitha këto lidhje që janë kaq domethënëse për të gjithë ne, çdo amerikan që ka marrë pjesë ndonjëherë në këto shkëmbime, qofshin ata vullnetarë të Korpusit të Paqes, pjesëmarrës në Fulbright apo në programin Humphrey, të gjithë kanë ndryshuar përgjithmonë, dhe ata kanë krijuar lidhje përhershme me Shqipërinë dhe popullin shqiptar.
Dhe kthehen në Amerikë me respekt të thellë për historinë, kulturën dhe traditat e Shqipërisë. Dhe ata e ndajnë këtë me fqinjët e tyre në Amerikë. Si miku dhe partneri juaj, aleati juaj, Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë t’ju mbështesin ndërsa përmirësoni sistemin tuaj arsimor në Shqipëri. Shpresoj që të mos humbisni kurrë nga sytë vetë studentët që na folën këtë mëngjes.
Ne u detyrohemi atyre dhe të gjithë shqiptarëve që po vijnë përmirësimin e sistemit arsimor këtu, për t’u dhënë atyre shansin më të mirë që kanë për të pasur sukses këtu në Shqipëri, për t’u dhënë atyre mundësinë më të mirë për të ndikuar këtu, në Shqipëri, në Evropë dhe në botë. Faleminderit shumë.